در حیطه رنگرزی ، نخ ها معمولا به راحتی رنگ میگیرند اما برخی از نخ ها مانند نخ پلی استر ، به دلیل دارا بودن ساختار شیمیایی نسبت به دیگر نخ ها سخت تر رنگ میگیرند. جالب است بدانید پلی استر سخت ترین الیاف برای رنگرزی به حساب میایید. اما یزد الوان با استفاده از تکنولوژی های نو ، امکان رنگرزی هرچه اسان تر این الیاف را فراهم کرده است.
در ادامه این مقاله علت چالش برانگیز بودن رنگرزی این الیاف و نحوه رنگ کردن آن به بهترین شکل را میخوانیم.
فرآیند کلی رنگرزی نخ پلی‌استر
- آماده‌سازی: شست‌وشوی نخ برای حذف آلودگی‌ها و روغن نساجی
- تهیه محلول رنگ: رنگ‌زای دیسپرس ، دیسپرس‌کننده ، پایدارکننده
- افزایش تدریجی دما تا حدود ۱۳۰ درجه
- نگهداری در دمای بالا برای مدت مشخص (۳۰ تا ۶۰ دقیقه)
- سرد کردن تدریجی
- شست‌وشوی نهایی برای حذف رنگ‌زای آزاد
فرآیند رنگرزی نخ پلی‌استر از مرحله‌ی آماده‌سازی آغاز میشود که طی آن، نخ به‌منظور حذف آلودگی‌های سطحی، روغن‌های نساجی و سایر ناخالصی‌ها شست‌وشو داده میشود تا شرایط مناسبی برای پذیرش رنگ‌زا فراهم گردد. در مرحله‌ی بعد، محلول رنگ متشکل از رنگ‌زای دیسپرس، دیسپرس‌کننده‌ها، پایدارکننده‌ها و سایر مواد کمکی تهیه شده و نخ درون حمام رنگ قرار می‌گیرد. افزایش تدریجی دما تا حدود ۱۲۵ الی ۱۳۵ درجه‌ی سانتی‌گراد انجام می‌گیرد تا ساختار متراکم الیاف پلی‌استر گشوده شده و امکان نفوذ مولکول‌های رنگ‌زا به درون آنها فراهم شود. در ادامه، نخ برای مدت‌زمان مشخصی در دمای بالا نگهداری می‌گردد تا فرآیند رنگ‌گیری به‌صورت کامل انجام پذیرد. پس از آن، دمای سیستم به‌تدریج کاهش می‌یابد تا از بروز آسیب به الیاف جلوگیری شده و تثبیت رنگ درون بافت نخ تقویت شود. در نهایت، نخ تحت شست‌وشوی نهایی قرار می‌گیرد تا رنگ‌زاهای آزاد و باقی‌مانده‌های شیمیایی از سطح آن حذف شده و محصولی با رنگ یکنواخت، مقاوم و پایدار حاصل گردد.
نکاتی برای داشتن رنگ باکیفیت در پلی‌استر
۱. استفاده از رنگ‌زای باکیفیت و مناسب با نوع نخ
۲.کنترل دقیق دما و زمان در حین رنگرزی
۳.پیش‌آماده‌سازی مناسب نخ برای جذب بهتر رنگ
۴.استفاده از مواد کمکی جهت بهبود نفوذ و ثبات رنگ
مزایای رنگرزی درست پلی‌استر
| رنگ یکنواخت و بدون لکه | مقاومت بالا در برابر شست‌وشو و نور | حفظ لطافت و استحکام نخ | سازگاری با نیازهای متفاوت تولیدکنندگان |
رنگرزی نخ پلی‌استر به‌واسطه‌ی ساختار شیمیایی متراکم و آب‌گریز این الیاف، فرآیندی تخصصی و نیازمند شرایط ویژه‌ای از جمله استفاده از رنگ‌زای دیسپرس، دمای بالا و فشار کنترل‌شده می‌باشد. انجام دقیق و مرحله‌به‌مرحله‌ی این فرآیند – از آماده‌سازی نخ تا تثبیت و شست‌وشوی نهایی – نقش بسزایی در دستیابی به رنگی یکنواخت، پایدار و مقاوم در برابر عوامل محیطی ایفا می‌کند. بهره‌گیری از تجهیزات مناسب و رعایت نکات فنی در این زمینه، کیفیت نهایی محصول را به‌طور چشمگیری افزایش داده و موجب ارتقای عملکرد و زیبایی ظاهری آن در صنایع نساجی می‌گردد.